Normy TSH - co dla kogo i kiedy?

Pytanie o to jakie powinny być wyniki badań hormonów tarczycy to najczęściej pojawiająca się wątpliwość, jaka trapi pacjentów. Najczęściej pytają o to na wizytach, bombardują prywatnymi wiadomościami na fb, pt."proszę tylko rzucić okiem, czy te wyniki są dobre"... W ostatniej krótkiej ankiecie wśród 8 propozycji tematów na najbliższe wpisy jednogłośnie wygrał roboczy tytuł "normy TSH". Macie więc, to, co zamawialiście :)

Jak to jest z tymi normami?

Otóż, faktycznie, nie dla każdego są takie same. 

Przede wszystkim zacznijmy od tego, że duże znaczenie ma wiek pacjenta, a także jego tzw. wywiad tarczycowy. 

Jakie są normy TSH u dzieci?

Noworodki mają zupełnie inne zalecone wartości TSH, znacznie wyższe, bo nawet około 10 to jeszcze jest norma. Im większe dziecko, tym bardziej normy zbliżają się do tych "dorosłych", przy czym, znacznie upraszczając oczywiście, około 8-10 lat mieszczą się już w normach dorosłych.

Jakie zalecamy TSH u osób dorosłych?

Wiek rozrodczy niesie za sobą bardziej wyśrubowane ograniczenia. Sugeruje się, zwłaszcza w stosunku do kobiet (potencjalnych przyszłych mam) aby TSH utrzymywało się poniżej 2,5. U kobiet planujących ciążę, korzystniej jest, aby było mniej niż 2,0. (Ponieważ są o to często pytania, to ja staram się, by moje pacjentki-ciężarne miały TSH cały czas poniżej 2,0). Pamiętajcie, że kobieta w wieku rozrodczym to także każda miesiączkująca dziewczyna, oczywiście również niepełnoletnia ;)

Jakie powinno być TSH w wieku podeszłym?

Kolejną, inną jeszcze grupą są osoby w tzw. wieku podeszłym- u tych wykazano, że nawet nieco podwyższone TSH, ale poniżej 10, pod warunkiem, że pozostałe wyniki czyli FT3 i FT4 będą w normie, jest bardziej korzystne i przedłuża życie. Pozostaje jeszcze kwestia przyjęcia jakiejś granicy wiekowej. Arbitralnie sugeruje się około 80 (czasem 85 rż).

Jakie są normy TSH tak ogólnie? Czy normy laboratoryjne są zawyżone?

W razie wątpliwości jak interpretować który wynik warto pamiętać o zaleceniach Konsultanta Krajowego z dziedziny endokrynologii, że sugerowane jest TSH około 3 jako górna granica normy.

Zalecane wartości TSH u osób z chorobami tarczycy.

Mamy już za sobą ogólne zalecenia co do wartości TSH. Teraz jeszcze trzeba uwzględnić jaką przeszłość medyczną ma dana osoba.

Jakie TSH po operacji tarczycy z powodu choroby nienowotworowej?

Istnieją badania dowodzące, że najkorzystniejsze w takim wypadku będzie TSH oscylujące wokół wartości 1,0. Wówczas ma być najmniejsze ryzyko odrostu tarczycy.

Jakie zaleca się TSH w chorobach kardiologicznych?

Przede wszystkim to zależy od choroby, ale najistotniejsze jest by zbyt niskie TSH nie powodowało nasilenia dolegliwości kardiologicznych, zaostrzenia choroby wieńcowej, albo zaburzeń rytmu lub podwyższonych wartości ciśnienia tętniczego.

Jakie powinny być wartości TSH po operacji z powodu raka tarczycy?

W tej sytuacji uwzględnić trzeba jeszcze jaki był to rak tarczycy. Pacjenci onkologiczni przeważnie są na stałe pod opieką Poradni Onkologicznej i dostają konkretne wytyczne, ale, generalizując, po tego typu zabiegach konieczne jest TSH poniżej normy, przeważnie między 0,1-0,3 lub niższe. Przynajmniej przez pierwsze pięć lat od operacji. Hormonów wolnych nie sprawdza się wówczas wcale, bo terapię monitoruje się wyłącznie na podstawie TSH, wyniki FT3 i FT4 nic akurat w tym przypadku nie zmieniają.

Jakie wartości TSH są sugerowane u pacjentów z niedoczynnością przysadki?

Tutaj jest zupełnie inaczej, TSH zawsze jest niskie, przeważnie nieoznaczalne, czyli około 0,001. W takich przypadkach nie kierujemy się nim w ogóle, natomiast leczenie modyfikujemy na podstawie wartości FT3 oraz FT4.

Jak widać, normy są znacznie zróżnicowane w zależności od pacjenta. Wszystkie powyższe informacje należy rozpatrywać w kategorii konkretnej osoby, jej wieku, wagi, planów rozrodczych, dolegliwości, oraz wartości pozostałych hormonów tarczycy i ewentualnej obecności przeciwciał. Również wiele leków wpływa na stężenie tego hormonu. To sporo powiązanych danych. Najlepiej pozwolić, by interpretował je endokrynolog. Do ich pełnej analizy może być konieczna (i przeważnie jest) również jednoczesna ocena FT3 i Ft4, USG tarczycy lub poziomu przeciwciał. Wszystko w zależności od konkretnego przypadku. Nie oczekujcie, że dostaniecie uniwersalną receptę albo diagnozę dla każdego, bo każdy jest inny i o to tu przede wszystkim chodzi. Nie można generalizować. Chodzi o to, żeby wiedzieć kiedy należy pogłębić temat i zrobić szersze badania.

David Bowie